Chứng khoán mang đến sự trừ tượng với nhiều người, nhưng diễn giải cách đơn giảm, nó không phải quá khó. Mà cái khó nhất là kiếm tiền từ thị trường này như thế nào. Dưới đây, DigiInvest dẫn giải cho độc giả tất cả các khái niệm từ chuẩn mực đến tiếng “lóng” trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán.
Khái niệm Chứng khoán dễ hiểu nhất
Chứng khoán là một loại tài sản được mua đi bán lại trên thị trường tài chính.
Nó là một loại giấy ghi nhận hoặc bút toán điện tử chứng nhận quyền sở hữu của người nắm giữ. Chứng khoán bao gồm và không giới hạn: Cổ phiếu; Trái phiếu; Chứng chỉ quỹ đầu tư; Chứng khoán phái sinh…
Cơ cấu Sản phẩm nào được giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam
Toàn thị trường chứng khoán việt nam gồm có:
- Cổ phiếu: 1.620 mã; Chứng chỉ quỹ: 03 mã; Chứng chỉ quỹ ETF: 11 mã; Chứng quyền có đảm bảo: 87 mã
- Trái phiếu: 393 mã ( gồm 199 mã Trái phiếu chính phủ; 181 mã Trái phiếu Chính phủ bảo lãnh; 13 mã Trái phiếu chính quyền địa phương)
- Phái sinh: 04 mã phái sinh
Kết cấu sàn chứng khoán Việt Nam
Với số lượng sản phẩm giao dịch ở trên, thị trường chứng khoán Việt Nam được chia 03 sàn với các tiêu chí khác nhau:
Sở Giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE)
Được thành lập vào ngày 11/07/1998 sau đó chính thức đi vào hoạt động phiên đầu tiên ngày 28/07/2000 với 02 cổ phiếu REE và SAM. Sau 23 năm, số lượng đã tăng lên 515 mã trong đó có 402 mã cổ phiếu có các tiêu chuẩn Quy mô, hiệu quả kinh doanh tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam; 03 mã chứng chỉ quỹ; 11 mã ETF và 87 mã Chứng quyền đảm bảo. VN30 được nhặt từ 30 mã cổ phiếu lớn nhất trên sàn HOSE, hay còn gọi là các mã BluleChip.
Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX)
Được thành lập vào ngày 08/03/2005, khai trương trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội, sau 18 năm HNX là nơi niêm yết của 359 Doanh nghiệp và 393 mã Trái phiếu. HNX tập trung các cổ phiếu có quy mô và các tiêu chí hoạt động thấp hơn các mã được niêm yết trên sàn Hà Nội. HNX30 được nhặt từ 30 mã cổ phiếu lớn nhất trên sàn HOSE.
Sàn giao dịch Chứng khoán UpCom
Được thành lập vào ngày 24/06/2009, nơi tập trung số lượng doanh nghiệp lớn nhất 859 mã niêm yết. Tiêu chuẩn và quy mô cũng như các điều kiện thường không bằng các doanh nghiệp được niêm yết trên HOSE và HNX.
Hệ sinh thái của của thị trường chứng khoán Việt Nam
Để có thể giao dịch được chứng khoán một cách tiện lợi, nhanh chóng và chính xác, Chính phủ đã đồng ý xây dựng thị trường chứng khoán việt nam là một kênh huy động vốn cho doanh nghiệp, dấu mốc UBCK Nhà nước được thành lập 28/11/1996. Năm 2000, UBCK Nhà nước đã mua hệ thống bảng nhập lệnh – đi lệnh – bảng giá bằng việc mua lại công nghệ Thái Lan những năm 9x. Nhằm đổi mới công nghệ, HOSE đã ký hợp đồng với Sở Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc nhằm thay thế công nghệ cũ. Tuy nhiên, phải đến 24/04/2023 hệ thống này mới có thể đi vào hoạt động. Khi thị trường tăng nóng lên 25.000 tỷ đồng/phiên, hệ thống liên tục bị gặp vấn đề hệ thống, để “chữa cháy” FPT đã nhanh chóng bắt tay vào thành lập thay thế bằng công nghệ Thái Lan, trước khi sử dụng công nghệ KRX tuần tới, hệ thống đang chạy rất tốt mà không gặp bất cứ vấn đề gì.
Hệ thống
Cơ sở hạ tầng của thị trường chứng khoán Việt Nam được cấu thành bởi:
- Hệ điều hành tập hợp và khớp lệnh Sàn Sở giao dịch Chứng khoán Hồ chí Minh (HOSE) và Sàn Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX và Upcom; Trung tâm Lưu ký (VSD)
- 35 Công ty Chứng khoán
Hàng hóa giao dịch
Gồm Cổ phiếu; Trái phiếu; và Chứng khoán Phái sinh
Nhà Đầu tư
Sự bùng nổ thị trường chứng khoán năm 2020-2022, chỉ số VN-Index lên 1.536 điểm, đã tạo nên lượng Nhà đầu tư lớn nhất từ trước đến nay, đạt 7 triệu (tương ứng 7% dân số Việt Nam).
Một số quy định giao dịch
Sàn HOSE
Thời gian giao dịch sáng (9h00-11h30) + Chiều (13h00’ – 15h45’); Biên độ dao động 7%; thời gian thanh toán T+2,5. Trong đó, Chứng khoán phái sinh thực hiện giống như cổ phiếu nhưng sớm hơn phiên sáng 15’ (tức bắt đầu giao dịch 8h45’).
Sàn HNX
Thời gian giao dịch giống sàn HOSE; Biên độ dao động 10%.
Sàn Upcom
Cũng giống 2 sàn trên; Biên độ dao động 15%.
