Cổ phiếu là thuật ngữ quen thuộc trong đầu tư. “Cổ phiếu là gì?” là một trong những khái niệm đầu tiên mà nhà đầu tư cần nằm lòng để quá trình đầu tư trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn.

1. Cổ phiếu là gì?

Cổ phiếu là loại chứng khoán vốn xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư đối với một phần của doanh nghiệp. Nắm giữ cổ phiếu đồng nghĩa rằng bạn trở thành cổ động của doanh nghiệp đó. Lúc này, bạn có quyền được nhận cổ tức tương ứng với số vốn góp, có quyền biểu quyết đối với các quyết định của doanh nghiệp.

Đầu tư cổ phiếu (còn gọi là chơi cổ phiếu) là hình thức giao dịch mua/bán các mã chứng khoán nhằm kiếm lợi nhuận dựa vào những thời điểm chênh lệnh giá. Nếu nắm giữ số lượng cổ phiếu đủ lớn được gọi là cổ phần, chủ sở hữu được gọi là cổ đông (người góp vốn vào công ty).

Cổ phiếu là gì?

2. Các loại cổ phiếu

Thị trường chứng khoán hiện nay có 6 loại cổ phiếu tiêu biểu:

2.1. Cổ phiếu phổ thông

Cổ phiếu phổ thông - đôi khi được gọi là cổ phiếu thường - là loại cổ phiếu phổ biến nhất của một doanh nghiệp, đại diện cho quyền sở hữu của cổ đông phổ thông với một phần vốn của doanh nghiệp. Cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông có quyền nhận cổ tức khi doanh nghiệp có lợi nhuận, quyền biểu quyết tại các cuộc họp thường niên (cổ đông không tham dự có thể biểu quyết thông qua đại diện) và quyền ưu tiên mua thêm cổ phiếu khi doanh nghiệp phát hành thêm.

Cổ phiếu phổ thông là loại cổ phiếu phổ biến nhất của một doanh nghiệp

2.2. Cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu ưu đãi (tiếng Anh: Preferred Stock) có đặc điểm và tính chất tương tự như cổ phiếu phổ thông nhưng có một số ưu đãi nhất định dành cho người sở hữu: Ưu đãi về biểu quyết, ưu đãi cổ tức, ưu đãi hoàn lại. Tuy nhiên, chủ sở hữu của cổ phiếu ưu đãi cũng bị hạn chế một số quyền lợi so với cổ đông thông thường. Trên thị trường hiện nay có 5 loại cổ phiếu ưu đãi sau:

• Cổ phiếu ưu đãi thông thường: nhà đầu tư sẽ nhận được một số ưu đãi như được hưởng thêm cổ tức, có nhiều quyền biểu quyết hơn.
• Cổ phiếu ưu đãi tích lũy: là loại cổ phiếu có thể đảm bảo thanh khoản của cổ tức. Trong trường hợp tình hình kinh doanh của công ty gặp khó khăn, không thể chi trả đầy đủ cổ tức cho cổ đông thì số cổ tức còn thiếu sẽ được nhận được tổng cổ tức mà họ chưa nhận được trong quá khứ, cùng với cổ tức hiện tại.
• Cổ phiếu ưu đãi tham dự: là loại cổ phiếu ưu đãi mà chủ sở hữu nắm giữ chúng hưởng được hưởng thêm phần lợi tức theo quy định khi doanh nghiệp đạt hiệu quả kinh doanh tốt. cổ tức ưu đãi cố định, ngoài ra không được hưởng thêm bất cứ phần lợi nhuận nào.
• Cổ phiếu ưu đãi có thể mua lại: là cổ phiếu mà doanh nghiệp có thể quyền mua lại, thu hồi lại từ nhà đầu tư bất kỳ lúc nào.
• Cổ phiếu ưu đãi có thể chuyển đổi: là loại cổ phiếu cho phép người sở hữu quyền chọn chuyển đổi cổ phiếu ưu đãi mà họ đang nắm giữ sang loại cổ phiếu khác sau một thời điểm xác định

Cổ phiếu ưu đãi có một số ưu đãi nhất định dành cho người sở hữu

2.3. Cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu quỹ là loại cổ phiếu được một công ty phát hành, sau đó chính công ty này mua lại từ các cổ đông của mình và nắm giữ. Cổ phiếu quỹ không được tính là cổ phiếu đang lưu hành và không có quyền biểu quyết hay nhận cổ tức.

Công ty mua lại cổ phiếu quỹ nhằm mục đích:

• Kích cầu tăng giá cổ phiếu: Khi giá cổ phiếu xuống thấp, công ty có thể mua lại cổ phiếu quỹ để tăng lượng cổ phiếu nắm giữ và tạo tâm lý tích cực cho nhà đầu tư, từ đó kích cầu tăng giá cổ phiếu.
• Tăng lợi nhuận sau thuế: Khi bán cổ phiếu quỹ, công ty có thể thu về một khoản tiền lớn, từ đó tăng lợi nhuận sau thuế.
• Giảm vốn điều lệ: Khi mua lại cổ phiếu quỹ, công ty sẽ giảm vốn điều lệ, từ đó giảm chi phí quản lý.
• Điều chỉnh cơ cấu vốn: Công ty có thể mua lại cổ phiếu quỹ để điều chỉnh cơ cấu vốn, tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu và giảm tỷ lệ nợ phải trả.

Cổ phiếu quỹ là loại cổ phiếu được sở hữu bởi chính doanh nghiệp phát hành nó

2.4. Cổ phiếu Blue-chip

Cổ phiếu blue-chip là những cổ phiếu của các công ty lớn, các công ty đầu ngành, ổn định và có uy tín cao trên thị trường. Đây là các công ty có mức độ thanh khoản cao, lịch sử hoạt động lâu dài, có năng lực cạnh tranh mạnh mẽ và khả năng tạo ra lợi nhuận ổn định và bền vững trong dài hạn. Các nhà đầu tư thận trọng có thể ưu tiên đầu tư cổ phiếu blue-chip vào danh mục đầu tư của họ, đặc biệt trong những giai đoạn bất ổn.

Cổ phiếu blue-chip có tính ổn định và thanh khoản cao, ít khi có sự biến động quá mạnh.

2.5. Cổ phiếu Penny

Cổ phiếu Penny là một thuật ngữ dùng để chỉ những mã cổ phiếu của các công ty có vốn hoá nhỏ niêm yết trên sàn chứng khoán. Các mã cổ phiếu này được giao dịch với giá trị rất thấp, có thể ở mức dưới 10.000đ/cổ phiếu. Cổ phiếu Penny tiềm ẩn nhiều cơ hội nhưng cũng không ít rủi ro khi đầu tư. Cổ phiếu Penny có giá cổ phiếu thấp, thường bị đầu cơ và lái giá, khả năng kiểm soát của doanh nghiệp kém. Do vậy, chênh lệch giá của cổ phiếu Penny khá khó đoán.

Ngoài ra, cổ phiếu Penny có khối lượng giao dịch ít, thường được niêm yết trên sàn giao dịch nhỏ. Giá trị vốn hóa của công ty ở mức 1.000 tỷ đồng. Việc phát hành cổ phiếu Penny là bàn đạp cho doanh nghiệp tăng trưởng, huy động vốn và niêm yết trên những sàn giao dịch lớn hơn. Loại cổ phiếu này sẽ là cơ hội cho những nhà đầu tư ưa thích mạo hiểm, chuyên săn những cổ phiếu tiềm năng.

Giá Penny thường rất rẻ, dễ dàng tiếp cận với những nhà đầu tư có số vốn thấp.

2.6. Cổ phiếu OTC

Cổ phiếu OTC (hay còn gọi là cổ phiếu phi tập trung) là những cổ phiếu chưa được niêm yết tập trung. Và được giao dịch trên sàn không chính thức của các ngân hàng, công ty phát hành cổ phiếu hay các công ty chứng khoán. Cổ phiếu OTC sẽ không thực hiện theo một sàn giao dịch cố định mà sẽ thực hiện thông qua nền tảng trực tuyến do nhà môi giới cùng nhau duy trì như website, diễn đàn…

Các nhà đầu tư thực hiện giao dịch cổ phiếu OTC theo phương châm “thuận mua, vừa bán”. Bởi các giao dịch không bị tác động bởi những yếu tố bên ngoài như giá cả, số lượng cổ phiếu… Do là cổ phiếu chưa được niêm yết và không chịu sự quản lý của cơ quan Nhà nước nên cổ phiếu OTC sẽ ẩn chứa nhiều rủi ro hơn các loại cổ phiếu đã được niêm yết trên sàn chứng khoán. Giao dịch OTC có tính biến động cao và có thể gây ra những rủi ro về pháp lý và tài chính cho nhà đầu tư.

Cổ phiếu OTC là loại cổ phiếu được giao dịch phi tập trung

3. Đặc điểm của cổ phiếu

3.1. Tính thanh khoản cao

Cổ phiếu có khả năng chuyển hóa thành tiền mặt dễ dàng. Tuy nhiên, tính thanh khoản của cổ phiếu phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Thứ nhất là kết quả kinh doanh của tổ chức phát hành. Thông thường, nếu tổ chức phát hành hoạt động kinh doanh có hiệu quả, trả cổ tức cao, cổ phiếu của công ty sẽ thu hút nhà đầu tư và cổ phiếu thực sự dễ mua bán trên thị trường. Ngược lại, nếu công ty làm ăn kém hiệu quả, không trả cổ tức hoặc cổ tức thấp, giá cổ phiếu của công ty sẽ giảm và khó bán.

Thứ hai là mối quan hệ cung cầu trên thị trường. Thị trường cổ phiếu cũng như các loại thị trường khác đều chịu sự chi phối của quy luật cung cầu. Giá cổ phiếu trên thị trường không chỉ phụ thuộc vào chất lượng hoạt động của công ty, mà còn phụ thuộc rất lớn vào nhu cầu của nhà đầu tư.

Cổ phiếu được xem là một trong những sản phẩm đầu tư có tính thanh khoản cao nhất

3.2. Tính lưu thông

Tính lưu thông khiến cổ phiếu có giá trị như một loại tài sản thực sư, nếu như tính thanh khoản giúp cho chủ sở hữu cổ phiếu chuyển cổ phiếu thành tiền mặt khi cần thiết thì tính lưu thông giúp chủ sở hữu cổ phiếu thực hiện được nhiều hoạt động như thừa kế, trao tặng, chuyển nhượng,.. để thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình.

Tính lưu thông giúp nhà đầu tư tự do tặng hoặc trao quyền thừa kế cho người khác nếu muốn.

3.3. Tính tư bản giả

Cổ phiếu có tính tư bản giả, tức là cổ phiếu có giá trị như tiền. Tuy nhiên, cổ phiếu không phải là tiền và nó chỉ có giá trị khi được đảm bảo bằng tiền. Mệnh giá của cổ phiếu cũng không phản ánh đúng giá trị của cổ phiếu. Tuy nhiên, lưu ý rằng, với cổ phiếu phổ thông thì mệnh giá chủ yếu mang tính chất danh nghĩa do giá trị của cổ phiếu được quyết định bởi thị trường, nhưng với cổ phiếu ưu đãi thì mệnh giá gần với giá trị thực tế hơn, vì cổ tức được tính toán theo một số phần trăm nhất định của mệnh giá.

Cổ phiếu có tính tư bản giả, tức là cổ phiếu có giá trị như tiền

3.4. Tính rủi ro cao

Việc kiếm tiền từ cổ phiếu mang đến cơ hội sinh lời cao nhưng đồng thời cũng không ít rủi ro. Rủi ro trong kênh đầu tư này là sự dao động của lợi nhuận. Giá cả của cổ phiếu trên thị trường chứng khoán thay đổi hàng ngày, thậm chí hàng giờ. Chu kỳ biến động của thị trường này có thể khiến nhà đầu tư có cả lời và lỗ. Trên thị trường chứng khoán , giá trị của cổ phiếu do các nguyên nhân khách quan quyết định, như kết quả kinh doanh của tổ chức phát hành, tình hình chính trị, kinh tế, xã hội của quốc gia và toàn thế giới… Hơn nữa, giá trị cổ phiếu còn bị ảnh hưởng bởi tâm lý của số đông nhà đầu tư khi nắm bắt các thông tin không chính xác hay chính sự thiếu hiểu biết của nhà đầu tư cũng khiến cổ phiếu rủi ro hơn. Tất nhiên, rủi ro cao thường đi kèm với kỳ vọng lợi nhuận lớn và điều này tạo nên sự hấp dẫn của cổ phiếu đối với các nhà đầu tư.

Mua cổ phiếu đồng nghĩa rằng nhà đầu tư phải đối mặt với một số rủi ro đi kèm

Hy vọng bài viết trên giúp bạn hiểu thêm về cổ phiếu và có thêm nhiều kiến thức thú vị về đầu tư. Để hiểu thêm về ưu điểm gói Cổ phiếu và lý do nên đầu tư vào gói cổ phiếu, đọc thêm tại bài viết.

Tiếp tục theo dõi website https://digiinvest.vn/ để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích nhé!

Tìm hiểu thêm về Các chỉ số cơ bản của Chứng khoán tại đây.